Leer hoe om ‘n draaiboek te skryf met dieselfde basiese stappe wat professionele draaiboekskrywers gebruik om hul draaiboeke op te stel, te poets en te formateer vir maksimum impak op die industrie.
Alle Hollywood-film-betowering begin met ‘n eerste konsep en ontwikkel in ‘n draaiboek wat geskik is vir die silwerdoek. Die skryf van ‘n draaiboek is ‘n lang en uitdagende proses wat ‘n mate van tegniese kundigheid vereis. Met genoegsame studie, oefening en ‘n vertroudheid met die standaard draaiboekskryfproses kan jy egter die handwerk van draaiboekskryf bemeester.
HOE OM ‘N DRAAIBOEK TE SKRYF
Om ‘n spesifikasie-draaiboek te skryf – of selfs die draaiboek vir ‘n kortfilm – kan oorweldigend lyk, maar dit is hanteerbaar as jy dit in metodiese stappe opdeel. Hier is ‘n stap-vir-stap gids vir die skep van jou draaiboek:
- SKRYF JOU LOKLYN
‘n Loklyn is ‘n enkele sin wat die vraag beantwoord: Waaroor gaan my storie? Dit moet die intrige se belangrikste dramatiese vraag insluit – alhoewel dit nie altyd as ‘n vraag gestel word nie. Hierdie loklyn kan hersien word terwyl jy werk aan ‘n finale konsep van jou draaiboek, maar dit is ‘n nuttige rigtingwyser namate jy dieper in die skryfproses kom.
BEANTWOORD DIE VOLGENDE VRAE OM JOU TE HELP OM ‘N LOKLYN TE SKEP:
- Hoe raak jou protagonis by die storie betrokke?
- Watter konflik ontstaan om jou hoofkarakter uit te daag en die storie vorentoe te beweeg?
- Wat is die omvang van jou storie? Wat maak hierdie storie anders, interessant of spannend?
In 50 woorde of minder, kombineer die bogenoemde inligting in ‘n enkele sin. Probeer om nie jou karakter se naam te gebruik nie – sê eerder wat hulle is, d.w.s. ‘n arm student of ‘n verswakte bejaarde. Moenie die storie verklap nie. Gebruik die voorbeelde hieronder vir leiding:
- The Magicians (2009) deur Lev Grossman: Nadat hy ontdek het dat towerkuns werklik is, betree ‘n universiteitstudent die wêreld van sy gunsteling kinderjare-romans om teen ‘n mag van boosheid te veg wat daar intrek geneem het.
- Silence of the Lambs (1988) deur Thomas Harris: Om ‘n moordenaar vas te trek wat sy slagoffers ontvel, moet ‘n jong FBI-agent ‘n verhouding met ‘n reeksmoordenaar ontwikkel wat selfs meer gevaarliker kan wees.
- One Hundred Years of Solitude (1967) deur Gabriel García Márquez: In ‘n dorp wat afgesluit is van die res van die wêreld, leef sewe generasies van die Buendía-familie deur geboortes, sterftes, huwelike en die vernietigende politieke onrus wat moderniteit meebring.
(Loklyne word volgende bespreek – Deel 3)
- SKEP ‘N UITEENSETTING
Begin om ‘n uiteensetting te skep deur die hoof gebeure van jou draaiboek in volgorde neer te skryf. Jy kan dit in ‘n tradisionele uiteensettingsformaat oor een of twee bladsye doen, of as jy die spasie het, kan jy jou sinne op indekskaarte skryf en dit op ‘n muur plaas om dit makliker te maak om die dele te sien en te manipuleer. Elke gebeurtenis moet ‘n enkele, kort sin wees (bv. Chris word in die been geskiet). Jou enigste dramatiese vraag is die krag wat die hoofplotlyn van jou storie sal vorm. Draaiboekskrywers noem dit die deurlyn.
Die meeste draaiboeke vind plaas oor drie bedrywe, met ‘n aanhitsend insident wat lei tot ‘n konflik of stryd en eindig met ‘n soort oplossing of verandering.
- BOU ‘N BEHANDELING
Beskou jou handleiding as ‘n verbeterde prosa-weergawe van jou uiteensetting, een wat meer soos ‘n kortverhaal lees. Jou persoonlike artistieke visie kom by die behandeling ter sprake, so bou jou wêreld en jou karakters so weelderig uit as wat jy wil.
- SKRYF JOU DRAAIBOEK
Gelukkig met jou handleiding? Hier is waar die harde werk inkom. Probeer om al die reëls te onthou wat jy voorheen geleer het:
- Wys, moenie vertel nie.
- Skryf in die teenwoordige tyd.
- Hou by behoorlike formatering.
- Probeer om nie te veel redigering te doen terwyl jy skryf nie.
- Laat jou idees vloei en struktureer dit dan sodra jy alles op die bladsy het.
- FORMATEER JOU DRAAIBOEK
Draaiboek sjablone is maklik om aanlyn te vind, en daar is baie draaiboekskryf programmatuur wat jou skryfwerk outomaties in ‘n draaiboekformaat sal rangskik. Final Draft is die hulpmiddel van keuse vir die meeste professionele draaiboekskrywers. Bedryfstandaard vir ‘n skrifformaat is 12-pt Courier-lettertipe, met ‘n 1 duim regterkantlyn, 1,5 duim linkerkantlyn, en 1 duim kantlyn bo en onder.
- WYSIG JOU DRAAIBOEK
Skrywer en draaiboekskrywer Neil Gaiman sê skryf is ’n soort ontploffing. Wanneer jy aan die einde daarvan kom, kan jy rondloop en kyk na die skrapnel en die skade wat dit aangerig het. Jy kan sien wie gesterf het. En jy sal sien hoe dit gewerk het—dit is die redigeerproses.
In die redigeerproses is jou doel duidelikheid. Wanneer jy terugkeer na wat jy geskryf het, maak asof jy iemand is wat dit nog nooit gelees het nie. Wat sou hul reaksie wees? Moenie op perfeksie fokus nie, hou jou aandag op die storie. As jy geen objektiwiteit kan kry nie, gee dit aan ‘n betroubare leser. Vra hulle vir raad, maar moenie hul voorstelle outomaties aanvaar nie.
Een metode van redigering is om probleemareas te identifiseer wat jy wil verbeter, merk dan al daardie areas met ‘n gekleurde verligter, en stel ‘n doelwit vir jouself om die hele skrif weer kleurloos te kry. Kyk veral na afdelings waar beskrywing slordig of oordoen is, en heroorweeg sekwense waar iemand uit karakter optree. Maak jy te veel staat op vertelling vir uiteensetting? Probeer om alle vertelling te sny en kyk hoe dit verandering meebring. Word die narratief makliker om te volg? Word dit minder of meer interessant gemaak deur die uitskakeling van vertelling?
6 NUTTIGE TERME WAT ELKE DRAAIBOEKSKRYWER BEHOORT TE KEN
Draaiboekskryf is ‘n beroep wat sy eie tegniese taal behels. Hier is ‘n paar van die terme wat noodsaaklik is om die kunsvlyt te verstaan:
- Toneelopskrif: Ook bekend as ‘n slaklyn, verskyn ‘n toneelopskrif bo-aan elke nuwe toneel en sluit die volgende inligting in: “EXT.” of “INT.” (afkortings vir “buitekant” en “binnekant”), die ligging en die tyd van die dag. Byvoorbeeld: “INT. VERLATE PAKHUIS – NAG”. EXT – exterior en INT – interior.
- Aksiereël: Aksiereëls beskryf wat ‘n karakter in ‘n toneel doen.
- Hakies: ‘n Hakie is ‘n rigting wat voor ‘n karakter se reël ingesluit is wat voorstel hoe die reël gelewer moet word.
- Oorgang: ‘FADE IN’ gaan die heel eerste reël van jou skrif vooraf. ‘FADE OUT’ dui die einde aan. Ander oorgange, soos ‘DISSOLVE TO’ of ‘MATCH CUT TO,’ kan regdeur jou skrif gebruik word.
- Voiceover )spookstem): Afgekort tot ‘VO,’ word voiceover gebruik wanneer ‘n ongesiene verteller in die toneel ingryp.
- Kamerahoek: Alhoewel dit tipies deur skrywers vermy word, kan kamerahoeke in ‘n draaiboek aangeteken word as dit noodsaaklik is vir die manier waarop ‘n toneel ontvou, wat dalk die lewering van ‘n grap of groot onthulling moontlik maak.